Hoạt động sản xuất và tiêu thụ than đá thế giới

20/12/2021

Hoạt động sản xuất và tiêu thụ than đá thế giới trong những năm gần đây dù có dấu hiệu hạ nhiệt, không còn tăng trưởng nóng nhưng vẫn có sự phát triển ổn định. Sản lượng khai thác than ở từng giai đoạn vô cùng khác biệt, đặc biệt là giữa các khu vực và từng quốc gia. Trong khoảng 50 năm qua, tốc độ tăng trung bình hoạt động khai thác than ở khoảng 5,4%/năm, cao nhất vào giai đoạn 1950 - 1980 với mức 7%/năm. Tuy nhiên từ đầu tập kỉ 90 đến nay, sản lượng khai thác và sản suất chỉ ở mức khoảng 1.5%. Tuy vậy mức tăng thấp nhưng than đá vẫn đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu sử dụng năng lượng của thế giới. Các nước đi đầu trong sản xuất than đá bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ, Úc, Liên bang Nga, chiếm đến 2/3 sản lượng than đá toàn thế giới. Nếu tính thêm một số nước như Đức, Nam Phi, Triều Tiên, Ba Lan,... chiếm đến hơn 80% sản lượng than toàn cầu.

Theo dữ liệu của IEA, tổng sản lượng than thế giới đạt 7,9 tỷ tấn vào năm 2019 - cao nhất kể từ năm 2014 - tăng với tốc độ hàng năm 1,5%, bằng một nửa tốc độ trung bình của những năm gần đây. Than nhiệt và than non chiếm khoảng 86% sản lượng này, và phần còn lại là than luyện kim.

Trung Quốc là quốc gia khai thác, sản xuất than đá đứng đầu thế giới, chiếm 47% tổng sản lượng năm 2019. Nước này khai thác gần 3,7 tỷ tấn trong năm, phản ánh tốc độ tăng trưởng hàng năm là 4%. Đây cũng là quốc gia tiêu thụ than lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 53% tổng lượng than toàn cầu. Đứng thứ hai sau Trung Quốc chính là Ấn Độ. Tuy nhiên, năm 2019 Ấn Độ đã chứng kiến sự sụt giảm sản lượng đầu tiên trong hai thập kỷ và là lần thứ hai kể từ trước đến nay. Sản lượng năm 2019 của Ấn Độ đạt 769 triệu tấn, ít hơn 0,9% so với năm trước đó. Sau đó lần lượt là Hoa Kỳ với sản lượng đạt 640 triệu tấn, Indonesia đạt 616 triệu tấn, Úc đạt 550 triệu tấn...

Nguồn: IEA

Trước ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 cùng với các chính sách giảm phát thải Carbon của nhiều quốc gia khiến sản lượng tiêu thụ than toàn cầu giảm 3,1% trong năm 2020. Nhiều quốc gia có mức giảm đáng kể, trong đó Hoa Kỳ là quốc gia có mức thay đổi lớn nhất so với cùng kỳ năm ngoái, giảm 72 triệu tấn, tiếp theo là Châu Âu với 45 triệu tấn và Ấn Độ 30 triệu tấn. Tuy nhiên, Trung Quốc và một số quốc gia có nền kinh tế mới nổi như Indonesia, Việt Nam,.. đều tăng sản lượng tiêu thụ trong năm qua. Trung Quốc tiếp tục là quốc gia tiêu thụ than lớn nhất và chiếm hơn một nửa lượng tiêu thụ toàn cầu kể từ năm 2011, với tỷ trọng này tăng lên hàng năm; đạt 56% vào năm 2020. Trong thập kỷ qua, Trung Quốc gần như luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tăng trưởng nhu cầu than toàn cầu.